Door: Hans Aarse
Onlangs sprak Inspecteur-generaal van de Inspectie SZW, dhr. Marc Kuipers, op het Health&Safety@Workcongres in de Ahoy te Rotterdam. Er kwamen wijze woorden en dikke cijfers voorbij gedurende zijn betoog. Zo meldde hij dat er in 2017 totaal 4.250 arbeidsongevallen werden gemeld , 7 % meer dan in 2016. 4.250 gemelde arbeidsongevallen, waarbij inspectie SZW denkt dat 30 tot 50 % van de ongevallen niet eens gemeld wordt, ergo het kunnen er zomaar 8.000 zijn!
Naast de ernstige ongevallen vallen er jaarlijks 50 tot 70 dodelijke slachtoffers als gevolg van een arbeidsongeval.
Oproep tot participatie
Marc Kuipers deed een oproep aan het bedrijfsleven tot participatie. Participatie om gezond en veilig werken onlosmakelijk te verbinden met het denken en handelen van werkgevers en werknemers. Veiligheid dient zowel bewust als onbewust centraal te staan. Voorzorgsmaatregelen, het gebruiken van beschermingsmiddelen, het op orde hebben van een RI&E (risico-inventarisatie en evaluatie) en frequente gesprekken over veiligheid moeten de onwrikbare basis zijn voor hoe er gewerkt wordt. Doe het goed of doe het niet, aldus Marc Kuipers.
Gebrek aan veiligheidsbewustzijn oorzaak van ongevallen bij werken op hoogte
Laten we eens kijken naar een paar eerdere rapporten van de Inspectie SZW. De Gezondheidsraad meldde in 2013 in een adviesrapport dat er jaarlijks 18 dodelijke ongevallen plaatsvinden, gerelateerd aan werken op hoogte. In maart 2017 kwam er van SZW een analyse over de jaren 2012-2015 waarbij gezond en veilig werken werd onderzocht. De uitkomst was dat in 2016 het aantal ernstige ongevallen met 14% was toegenomen en het aantal dodelijke ongevallen in vergelijk met 2015 zelfs met 56 % was toegenomen. Het adviesrapport duidde 2016 aan als “een rampjaar” voor ongevallen in de bouw terwijl de verwachting voor 2017 als negatief gezien werd met een vermoedelijke toename van ongevallen met 7 % voor het jaar 2017.
Het rapport van de gezondheidsraad zag twee grote oorzaken voor het toenemende aantal ongevallen:
1. Er is geen veilige grens voor werkzaamheden op hoogte te geven, zelfs de bekende 2.5 mtr grens niet, omdat ook vanaf die hoogte ernstige ongevallen kunnen plaatsvinden.
Mijn commentaar hierop: waar en niet waar, en het getuigt van onbenul van de zijde van de Gezondheidsraad. Waar, omdat die ongevallen een feit zijn, en niet waar omdat er een oplossing voor is. LOW LEVEL ACCESS !! En het getuigt van onbenul omdat SZW, de Gezondheidsraad of wie dan ook op overheidsniveau, niet op de hoogte zijn van wat de markt te bieden heeft om werken, ook op lage hoogtes, veiliger te maken
En ja, gebrek aan veiligheidsbewustzijn. Want laten we even eerlijk zijn, hoe lang heeft het niet geduurd voordat LOW LEVEL ACCESS hoogwerkers tot het brein van zowel verhuurbedrijven als gebruikers door ging dringen? Het leek jarenlang een kansloze missie om hoogwerkers tot 5m werkhoogte in te zetten. Inmiddels zien we dat daar gelukkig een kentering in gekomen is.
2. Veel arbeidsongevallen worden veroorzaakt door het niet dragen van valbeveiliging
Hoe bedoelt u, een open deur intrappen ?? De eeuwige discussie over het dragen van een veiligheidsharnas had al lang en breed achter ons kunnen liggen als er adequate wetgeving voor het verplicht dragen van een harnas zou zijn. Ja, toegegeven, met een beetje fantasie kun je allerlei argumenten aanvoeren waaruit zou kunnen blijken dat het verplicht is, maar dan moet je wel allerlei losse eindjes van artikelen aan elkaar knopen om vervolgens te concluderen dat het toch echt nergens expliciet als wettelijke verplichting omschreven staat. En ja, het staat links en rechts in de bedieningshandleiding van fabrikanten, maar is het daarmee een wet ?
Ik was ooit 2 x op bezoek bij leden van de 2e kamer om over dit onderwerp te spreken en wetgeving te bepleiten. Het bleken zinloze ritjes, en ik werd verwezen naar de EU in Brussel omdat Nederland zelf op veiligheidsgebied geen wetgeving meer maakt. Brussel!!! laat me niet lachen, als of ze daar weten wat een hoogwerker is. Daar leven ze op ons terrein nog in het jaar 1975. Ja, het was 1975 toen ik ging pionieren om hoogwerkers te verkopen. Ik belde een bedrijf, en vroeg : gebruikt u hoogwerkers? Het antwoord: nee, sorry we hebben een personeelsstop !! Precies zoveel weten ze in Brussel wat een hoogwerker is !! en bij een harnas denken ze waarschijnlijk aan de schermsport.
Veiligheidsbewustzijn leeftijdsgebonden
Ik vond het wel een eyeopener om in rapporten en jaarcijfers van de Inspectie SZW te lezen dat veiligheidsbewustzijn klaarblijkelijk leeftijdsgebonden is.
De meeste ongevallen vinden plaats in de leeftijdscategorie 15-24 jaar en de minste in de leeftijd 25-34 jaar, terwijl vanaf 35 jaar de ongevallenfrequentie toeneemt. Jeugdige overmoed in de categorie 15-24 in de zin van mij kan niets gebeuren zal hier ongetwijfeld een rol spelen? terwijl de leeftijdscategorie 25-34 wellicht al het huisje, boompje, beestje verantwoordelijkheidsgevoel bezit ? En neemt de alertheid bij 35+ al af ?
Resumerend
Ja, de cijfers zijn alarmerend en SZW heeft gelijk, er moet meer participatie komen. Echter, aangescherpte wetgeving zou zeker geen overdaad zijn. Maar dat gaat er niet van komen. Wat dan rest is optimaal veiligheidsbewustzijn. Safety before Money. Voorlichting, hoogwerkeropleidingen, het dragen van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, toolboxen, het op orde hebben van de RI&E en……….. vooral werkgevers die het goede voorbeeld geven richting hun werknemers om zo hun veiligheidsbewustzijn te intensiveren. Een directeur die op modieuze schoenen met gladde leren zolen door de werkplaats loopt kan natuurlijk helemaal niet! Want ook dat is valgevaar!
Veiligheid begint altijd bij jezelf, of je nou werkgever of werknemer bent.
